Manasterz

Manasterz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Jawornik Polski, nad rzeką Mleczką.

Do 1954 roku istniała gmina Manasterz. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.

Z wykopalisk w Manasterzu wynika istnienie osady otwartej z okresu VII w. p.n.e Niszczycielskie Najazdy Hunów na przełomie V i VI wieku palą osadę. Plemiona słowiańskie, czy związek plemienny Lędzianie, przebywali na tych terenach. Odkryte z okresu XIIIw., czyli z wczesnego średniowiecza ślady domostw w pobliżu Manasterza świadczą, że były w tych okolicach półziemianki, najczęściej o wymiarach 4 x 4 metry, z kamiennym piecem w rogu chaty i słupami podtrzymującymi ściany i dach. W VII wieku na terenie dzisiejszej wsi Manasterz istniała osada otwarta, o czym świadczą przeprowadzone wykopaliska. Badania wykopaliskowe prowadzone na omawianym terenie przyczyniły się do ustalenia istniejącego w X-XIII wieku osadnictwa obronnego, oraz przypuszczeń na temat świątyni manasteru, od którego pochodzi nazwa miejscowości. Historia Manasterza ściśle wiąże się z historią parafii utworzonej przed rokiem 1452. Pierwotny kościół drewniany, pw. Św. Katarzyny PM, zbudowany został wraz z utworzeniem parafii w roku 1452. Taką datę, umieszczona na belce kościelnej, odnalazł biskup Wacław Hieronim Sierakowski wizytujący parafie w roku 1745 r. W roku 1479 proboszczem w Manasterzu był Jan z Hyżnego. W roku 1611 dawne uposażenie parafii odnowiła kolatorka księżna Anna Ostrogska zJarosławia.

W 1624 roku, w oktawę święta Bożego Ciała, na Manasterz napadli Tatarzy i zniszczyli ogniem i mieczem. Jeszcze tragiczniejsze okazały się najazd szwedzki w 1655 roku i najazd księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego w 1657 roku. Przy końcu maja 1772 roku przez Manasterz przeszły wojska austriackie generałów Esterhazyego i Hadika, dokonując I rozbioru Polski. W wyniku rozbioru ziemie te znalazły się pod autriackim panowaniem i otrzymały nazwę Królestwa Galicji i Lodomerii

W roku 1783 kościół w Manasterzu był bardzo zniszczony. Rozebrano go w roku 1881. Obecny kościół murowany zbudowano w latach 1881 – 1882, kosztem kolatora Józefa Kellermanna i poświecono w roku 1886. Konsekrował świątynię pw. Św. Katarzyny w roku 1895 biskup sufragan przemyski Jakub Glazer (1887-1898).
Warto zobaczyć[edytuj] kościół pw. św. Katarzyny (1881-1882). Stary, drewniany kościół rozebrano w 1881 r. Fundatorem obecnej świątyni był właściciel majątku Józef Kellerman. Część wyposażenia barokowego przeniesiono ze starego kościoła. Krzyż gotycki pochodzi z 1522 roku. Organy 9 głosowe, ufundował w roku 1894 ksiądz Wojciech Białas. Polichromie wykonał w roku 1960 art. J. Gross z Gliwic. Przy kościele dzwonnica z roku 1920.
dworzec kolejki wąskotorowej Przeworsk – Dynów
cmentarz stary i nowy