Jerzy Henryk Lubomirski herbu Szreniawa

Jerzy Henryk Lubomirski herbu Szreniawa – Drugi Ordynat Przeworski (de facto), Pierwszy Ordynat Przeworski (de iure), działacz polityczny, kurator literacki, słowianofil.

Urodził się 28 maja 1817 r. w Wiedniu jako syn Henryka Ludwika Lubomirskiego i Teresy z Czartoryskich. Studiował w Wiedniu i Pradze,
gdzie zaprzyjaźnił się z księdzem Václavem Štulcem, orędownikem zbliżenia polsko-czeskiego. Książę Jerzy Henryk był jednym z głównych przedstawicieli słowianofilstwa w Polsce (w formie austroslawizmu). W czasie Wiosny Ludów nawiązał kontakt z działaczami panslawistycznymi z terenu Austro-Węgier. Wchodził w skład deputacji Komitetu Narodowego, która w 1848 r. doręczyła Ferdynandowi I tzw. adres (żądania autonomizacji Galicji) i sam osobiście odczytał cesarzowi tekst postulatów. Uczestniczył w polskiej delegacji
na Zjazd Słowiański w Pradze, w dn. 2-12 czerwca 1848.

15 lipca 1853 r. zawarł w Dreźnie związek małżeński z Cecylią Zamoyską, córką Andrzeja Artura Zamoyskiego. Ze związku tego przyszło na świat czworo dzieci: Teresa (ur. 1857), Maria (ur. 1860), Andrzej (ur. 1862)
i Kazimierz (ur. 1869). Przyjaźnił się również z A. Cieszkowskim
i Z. Krasińskim. Ten ostatni odwiedzał wielokrotnie księcia w Przeworsku. Książę Jerzy Henryk stał się pierwowzorem Orcia z „Nie-boskiej komedii”
i adresatem dużego bloku listów (1839-59).

Doprowadził do prawnego zatwierdzenia statutów Ordynacji Przeworskiej
przez rząd Austro-Węgier (1869), realizując wolę swego ojca, Henryka.
Był dziedzicznym członkiem Izby Panów Rady Państwa w Wiedniu oraz posłem Sejmu Krajowego Galicji I kadencji. Od 1869 r. (faktycznie również 1847-50) pełnił funkcję kuratora Ossolineum (przekazał zakładowi bibliotekę
i zbrojownię przeworską), stając się mecenasem najwybitniejszych przedsięwzięć kulturalnych w Galicji (np. wydanie Biblii królowej Zofii
w 1871). W latach 1858 i 1861 organizował w Krakowie i Lwowie wystawy „starożytności polskich”. Książę Jerzy Henryk bezpośrednio zaangażował
się w przebieg powstania styczniowego, organizując w 1863 r. szpital powstańczy na terenie przeworskiego parku. Finansował przebudowę krakowskich Sukiennic. W 1865 r. przyjął honorowe członkostwo
w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Był jednym z inicjatorów przekształcenia Krakowskiego Towarzystwa Naukowego w Akademię Umiejętności (1872 r.).

Zmarł w Krakowie 25 maja 1872. Ciało pochowane pierwotnie na cmentarzu krakowskim, przeniesiono później do kaplicy Lubomirskich
w kościele oo. Dominikanów, gdzie spoczęło obok matki.

Szymon Wilk
Redaktor

Facebook

Get the Facebook Likebox Slider Pro for WordPress
Przeczytaj poprzedni wpis:
Interpelacja Posła Mieczysława Kasprzaka w sprawie planowanej likwidacji linii kolejowej nr 101 Munina-Hrebenne

Interpelacja poselska Mieczysława Kasprzaka w sprawie: planowanej likwidacji linii kolejowej nr 101 Munina-Hrebenne. Skierowana do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki

Zamknij