Bóle kręgosłupa

Bóle kręgosłupa stały się jedną z najczęstszych dolegliwości układu kostno-stawowego. Cierpią na nie, nie tylko ludzie starsi, ale coraz częściej młodzi, a nawet dzieci w wieku szkolnym. Pomimo coraz doskonalszych metod leczenia ortopedycznego problem ten narasta i osiągnął już rozmiar dolegliwości społecznej.

Kręgosłup człowieka stanowią 33 lub 34 kręgi oddzielone krążkami międzykręgowymi i  zespolone więzadłami. Kości kręgosłupa podlegają ciągłym zmianom – komórki kościogubne dokonują resorpcji tkanki kostnej, a komórki kościotwórcze kierują jej tworzeniem. Kierunek przebudowy kości zależy od sposobu jej obciążania. Kiedy siły działające na układ kostny nie przekraczają granic fizjologii, zużyte części tego układu odbudowują się w sposób prawidłowy. Jeżeli jednak siły działające na układ kostny rozłożone są niewłaściwie lub jest on nadmiernie obciążany, przebudowa kości nie przebiega prawidłowo i dochodzi do powstawania zmian zwyrodnieniowych. O  rozłożeniu sił decyduje przede wszystkim postawa. Wady postawy są więc jednym z podstawowych mechanizmów rozwoju zmian zwyrodnieniowych.

W sprawnym funkcjonowaniu aparatu kostno-stawowego kręgosłupa równie ważną rolę odgrywa elastyczność więzadeł i krążków międzykręgowych, tzw. dysków. Sprężyste krążki, znajdujące się między kręgami mają za zadanie amortyzowanie obciążeń, związanych ze ściskaniem i rozciąganiem podczas ruchu. Zwiotczenie tych struktur może stać się powodem dotkliwych dyskopatii i skolioz. Przeciążenie więzadeł kręgosłupa, które utrzymują kręgi we właściwej pozycji najczęściej jest skutkiem wadliwej postawy, nadwagi, niewłaściwego ułożenia ciała podczas snu, braku aktywności ruchowej. Istotnym czynnikiem nasilającym dolegliwości jest również codzienny stres, gdyż napięcie przeżywane w ciągu dnia, przekazywane mięśniom, powoduje nadmierne napięcie mięśni przykręgosłupowych.

Procesy te mogą być przyczyną ucisku na przebiegające w pobliżu kręgosłupa nerwy.

Czynniki ryzyka wystąpienia zespołów bólowych kręgosłupa:

* wysoki wzrost (kobiety powyżej 170 cm i mężczyźni powyżej 180 cm)

* otyłość

* wiek od 40 do 59 lat

* częste ciąże

* osłabienie mięśni brzucha

* urazy narządów ruchu

* ciężka praca fizyczna

* długotrwale wymuszona pozycja

* często powtarzane ruchy zginania lub rotacji

* powtarzane podnoszenie ciężarów

* prace biurowe w pozycji siedzącej

* wielogodzinne prowadzenie samochodu

* uprawianie pewnych rodzajów sportów, takich jak: hokej, golf, żeglarstwo, kręgle, piłka nożna

Często przyczyną są zwyrodnienia krążka międzykręgowego, jego przemieszczenia na skutek wady budowy lub przesunięcia dwóch sąsiednich kręgów albo przepukliny jądra miażdżystego. Innym ostrym stanem jest rwa kulszowa, której objawem jest silny ból promieniujący do pośladków, ud lub nawet łydek, spowodowany uciskiem na korzonek nerwowy. W rwie ramiennej ból promieniuje od szyi do barku i dalej do całej ręki. Towarzyszą mu często mrowienie i drętwienie palców, szczególnie uporczywe w nocy i rano. Bólom kręgosłupa może towarzyszyć mrowienie, drętwienie, a także niedowład kończyny, co wymaga szybkiej interwencji

Leczenie

Proces leczenia zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa jest różnie długi, zależnie od wieku chorego i stopnia zaawansowania zmian. Podstawą terapii powinno być leczenie ruchem. Równoczesne połączenie ćwiczeń rozciągających z izometrycznymi pozwala poprawić ukrwienie więzadeł i  kości. Leczenie ruchem ma jedno ograniczenie – ostry ból, będący następstwem uszkodzenia tkanki w wyniku procesu zapalnego lub czynników biomechanicznych. Jest on wywołany podrażnieniem receptorów, zwanych nocyceptorami, które są rozmieszczone w  całym organizmie, także w  stawach i okostnej. W leczeniu dolegliwości bólowych związanych z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa stosuje się tzw. niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Środki te nie hamują rozwoju choroby, a tylko łagodzą jej objawy. NLPZ są pochodnymi różnych związków chemicznych. Jedną z najczęstszych metod leczenia w zespołach bólowych kręgosłupa jest miejscowe stosowanie różnych preparatów nie sterydowych leków przeciwzapalnych, dostępnych bez recepty w postać maści, żelu, kremu lub aerozolu.

W czasie leczenia konieczne jest przestrzeganie kilku zasad:

* Dobór właściwego i skutecznego u danego pacjenta leku jest sprawą indywidualną.

* Nie powinno się podawać jednocześnie dwóch preparatów NLPZ, gdyż zwiększa to znacznie ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych.

* Leki z tej grupy powinno się stosować pod ścisłą kontrolą u  osób z przebytą chorobą wrzodową, leczonych lekami przeciwzakrzepowymi lub glikokortykosteroidami, pijących alkohol, z  chorobami serca i naczyń.

W trakcie leczenia często występują działania niepożądane dotyczące górnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha, nadżerki i owrzodzenia oraz perforacje i krwotoki.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego (rwa ramienna)

W stanie ostrym ulgę przynoszą maści, żele, kremy, które łagodzą ból i działają przeciwzapalnie oraz podawane doustnie środki z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych. Podczas leczenia stosuje się zabiegi fizykoterapeutyczne, np. wyciągi, masaże, kinezyterapię czy kołnierz ortopedyczny. Zaleca się ćwiczenia rozluźniające i izometryczne mięśni karku i  barków. W profilaktyce zaleca się unikanie ciężkich prac fizycznych dźwigania), długotrwałej jazdy samochodem bez podparcia karku, gwałtownych ruchów głową, nagłych obrotów, pracy w pozycji pochylonej, dłuższego unoszenia jej ku górze i dołowi.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego (wypadnięcie dysku, rwa kulszowa)

W okresie ostrym należy leżeć w łóżku przez około 3 tygodnie, przyjmować pozycje przeciwbólowe, które rozluźniają mięśnie. Zazwyczaj najmniej bólu sprawia leżenie z uniesionymi nogami, tak aby biodra i kolana tworzyły ze sobą kąt prosty, a podudzia były oparte na poduszce. Stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, maści, żele oraz leki rozluźniające mięśnie. Można przykładać ciepłe okłady. Po tej fazie następuje leczenie fizykoterapią i  kinezyterapią. Dobre efekty przynosi specjalistyczny masaż stosowany przez dłuższy okres. W okresie przewlekłym odczuwa się umiarkowany ból przy zmianach pozycji (siadaniu, wstawaniu, obrotach). Bardzo ważna jest wówczas profilaktyka, utrzymanie prawidłowej postawy ciała i kinezyterapia. Chwilową ulgę przynosi leżenie w łóżku (kilkakrotne w  ciągu dnia) w pozycji rozluźniającej mięśnie przez około 15 minut. Ból łagodzi również gorący, możliwie silny natrysk (bicz wodny) na bolące miejsca, połączony z ćwiczeniami rozluźniającymi mięśnie. Zaleca się również ciepłe kąpiele z dodatkiem ziół. Ulgę przynosi także sauna.

Zapobieganie bólom kręgosłupa

Przestrzeganie kilku prostych zasad może zapobiec powstaniu przykrych dolegliwości:

* Prawidłowa postawa: chodzenie z głową lekko uniesioną, z  wyprostowanymi plecami

* Siedzenie przy biurku: w czasie pracy w pozycji siedzącej konieczne są przerwy co godzinę na krótką gimnastykę

* Podnoszenie ciężkich przedmiotów: bez schylania się, z przykucnięciem i powolnym podnoszeniem się

* Odpowiednie obuwie: podeszwy powinny być grube i  elastyczne, aby amortyzować wstrząsy. Ważne dla kobiet: wysokie obcasy tylko wyjątkowo.

* Wygodne miejsce do spania: materac powinien być niezbyt miękki, ale jednocześnie sprężysty. Najlepiej bez miękkiej, dużej poduszki.

* Odprężające kąpiele: bardzo dobrze działa rozmaryn i lawenda, a także różne sole do kąpieli. Krążenie krwi pobudza także prysznic. Łatwiej dzięki temu odprężyć się i usunąć bóle napięciowe

* Spacery: podczas chodzenia pracuje wiele mięśni grzbietu. Ruch wpływa na ich wzmocnienie. W przypadku walki z bólami pleców podstawą sukcesu jest systematyczność, istotne jest więc, aby na spacer chodzić co dzień.

* Odpowiednia waga ciała: nadwaga i otyłość znacznie przyspiesza i nasila wystąpienie objawów bólowych kręgosłupa. Zmniejszenie wagi ciała jest bardzo istotnym punktem profilaktyki, ale także może zlikwidować objawy już istniejące

* Środki przeciwbólowe: to ostateczność, po którą nie należy sięgać zbyt często

* Nie wolno zwlekać zbyt długo z wizytą u lekarza !

 

Należy pamiętać, że:

Leczenie dolegliwości bólowych kręgosłupa trwa bardzo długo, dlatego też konieczna jest cierpliwość i kontynuowanie terapii.

Ulgę w dolegliwościach mogą przynieść zimne lub ciepłe kompresy. Zimne, nawet z kawałkami lodu, przykładamy w  pierwszym, ostrym okresie stanu zapalnego. Chłód powoduje obkurczanie się naczyń krwionośnych, łagodzi obrzęki, dzięki czemu mniej odczuwamy ból. Ciepłe kompresy (okłady nasączone gorącą wodą, termofor, butelka z gorącą wodą) najlepiej stosować po ustąpieniu ostrego stanu zapalnego

 

Bolące miejsca można rozgrzać za pomocą poduszki elektrycznej lub masażu danej okolicy ciała połączonego z wcieraniem maści rozgrzewającej lub przeciwzapalnej.

 

Pozdrowienia dla wszystkich,

Tadeusz Czarny

Masażysta – Kręgarz

Tel. 601-074-892

http://www.tadeusz-masazysta.prv.pl/